Ders Programı
ÇANKAYA ÜNİVERSİTESİ
ORTAK DERSLER BÖLÜMÜ
ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILÂP TARİHİ DERSİ (AİİT-101) PROGRAMI
1.Hafta: Dersin amacı, kavramların açıklanması.
2. Hafta: 18’inci ve 19’uncu Yüzyılda Avrupa ve Osmanlı İmparatorluğu; Türk inkılâbını hazırlayan nedenlere toplu bakış -1.
a. Dış nedenler:
(1) Avrupa'nın bilim ve teknolojide yükselişi,
(2) Aydınlanma dönemi,
(3) Sanayi devrimi,
(4) Fransız ihtilalinin getirdiği yeni fikirler,
(5) Avrupa'daki bu gelişmelerin Osmanlı İmparatorluğuna etkileri.
b. İç nedenler:
(1) Osmanlı İmparatorluğu'nun toplum ve devlet yapısı,
(2) Osmanlı İmparatorluğu'nda yenilik hareketleri.
3. Hafta: 19’uncu ve 20'inci Yüzyılda Avrupa ve Osmanlı İmparatorluğu; Türk inkılâbını hazırlayan nedenlere toplu bakış -2.
a. I. ve II. Meşrutiyet ve siyasal düşünce akımları (Osmanlıcılık, İslamcılık, Türkçülük, Batıcılık),
b. İmparatorluğun çöküş nedenleri,
c. Osmanlı İmparatorluğu'nun jeopolitik durumu ve diğer ülkelerle ilişkiler,
d. Trablusgarp Savaşı,
e. Balkan Savaşı.
4. Hafta: I. Dünya Savaşı
a. I. Dünya Savaşının nedenleri ve sonuçları,
b. Osmanlı İmparatorluğu'nun paylaşım projeleri,
c. İmparatorluğun I. Dünya Savaşında savaştığı cepheler,
d. Mondros Ateşkes Antlaşması.
5. Hafta: İşgaller, ülkenin durumu.
a. İşgaller (İngiliz, Fransız ve İtalyan işgalleri; Ermeni ve Yunan işgalleri).
b. İşgallere gösterilen tepkiler.
(1) Türk Milletinin tepkisi ve Milli Cemiyetler,
(2) Azınlıkların tepkileri ve kurdukları teşekküller,
c. Düşünülen kurtuluş çareleri ve Atatürk'ün tepkisi,
d. Atatürk'ün Samsun'a çıkışı.
6. Hafta: Milli mücadeleye hazırlık dönemi, kongreler yoluyla teşkilatlanma.
a. Amasya Genelgesi,
b. Erzurum Kongresi,
c. Sivas Kongresi,
d. Diğer Kongreler,
e. Amasya Protokolü.
7. Hafta: Misak-ı Milli ve İstanbul'un işgali.
a. Kuvay-i Milliye,
b. Son Osmanlı Meclis-i Mebusan'ının açılması,
c. Misak-ı Milli,
d. İstanbul'un Müttefik Devletler tarafından işgal edilmesi,
e. Meclis-i Mebusan'ın dağıtılması, bu uygulamaya Atatürk'ün ve Türk Milletinin tepkisi.
8. Hafta: Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin açılışı ve TBMM'nin İstiklal Savaşını yönetimi.
a. Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin açılışı
b. İç ayaklanmalar,
c. Milli Cepheler (Güney ve Güneydoğu Cephesi, Maraş, Urfa, Antep ve Pozantı Savaşları; Doğu Cephesi; Batı Cephesi).
9. Hafta: San Remo Konferansı ve Sevr Antlaşması.
a. Osmanlı İmparatorluğu tarafından Sevr Antlaşmasının imzalanması,
b. Antlaşmanın hükümleri
c. Sevr antlaşmasının TBMM tarafından reddedilmesi
10. Hafta: Savaşlar dönemi ve savaşlar döneminde dış politika gelişmeleri.
a. Ermenilerle savaş ve Gümrü Antlaşması,
b. I. İnönü Savaşı ve Londra Konferansı,
c. Sovyetler Birliği ile ilişkiler ve Moskova Antlaşması, Türk-Afgan Antlaşması,
d. Aslıhanlar Savaşı,
e. Kütahya ve Eskişehir Savaşları,
f. II. İnönü Savaşı
11. Hafta: Sakarya Savaşı ve sonrasındaki gelişmeler.
a. Savaş hazırlıkları (Tekalif-i Milliye Kanunu),
b. Sakarya Savaşı,
c. Kars Antlaşması,
d. Fransa ile ilişkiler ve Ankara Antlaşması,
e. Müttefiklerin Paris toplantıları.
12. Hafta: Büyük Taarruz ve Başkomutanlık Meydan Savaşı, Mudanya Ateşkes Antlaşması.
13. Hafta: Lozan Antlaşması ve sonuçları
14. Hafta: Makale incelemesi.
15. Hafta: I. Dünya Savaşı sonrasında Avrupa ve dünyadaki olayların gelişimi ve Türk toplumundaki değişim (Lozan Barış Antlaşması-Özet)
16. Hafta: Atatürkçülük ve Atatürk İlkeleri (Cumhuriyetçilik, Milliyetçilik, Halkçılık)
17. Hafta: Atatürk İlkeleri (Laiklik, Devletçilik, İnkılâpçılık), bütünleyici ilkeler.
18. Hafta: 1920-1950 dönemi; siyasal alanda yapılan inkılâplar.
a. Saltanatın kaldırılması,
b. Ankara'nın başkent olması,
c. Cumhuriyetin ilanı
d. Halifeliğin kaldırılması
e. Çok partili döneme geçiş denemeleri
19. Hafta: 1920-1950 dönemi; hukuk alanında yapılan inkılâplar.
a. Hukuk inkılabı,
b. 1921 ve 1924 Anayasaları ve yapılan değişiklikler,
c. Medeni kanunun kabulü.
20. Hafta: 1920-1950 dönemi; toplumsal ve kültürel alanda yapılan inkılâplar.
a. Kıyafet inkılabı, tarikatlar, tekkeler ve zaviyelerin kapatılması, uluslararası takvim, saat ve rakamların kabulü, kadınlara seçme ve seçilme hakkının verilişi, soyadı kanunu,
b. Tevhid-i Tedrisat Kanunu, üniversitelerin kurulması ve gelişimi, Latin harflerinin kabulü, tarih ve dil inkılabı, güzel sanatlar konusundaki gelişmeler (Müzik, resim, heykel, tiyatro).
21. Hafta: 1920-1950 Dönemi; ekonomik alandaki gelişmeler.
a. 1923 İzmir İktisat Kongresi ve Atatürk'ün ekonomi konusundaki görüşleri,
b. 1923-1930 dönemi (Türkiye İş Bankası, Yüksek İktisat Meclisi, İktisat Bakanlığı, Teşvik-i Sanayi Kanunu, DİE, nüfus sayımı, Maliye politikası vb.)
c. 1929 Büyük ekonomik buhran ve Avrupa ile Türkiye'ye etkileri,
d. Devletçilik ilkesinin Türk ekonomisine katkıları,
e. Birinci ve İkinci Beş Yıllık Sanayi Planları,
f. Yabancıların ellerindeki kuruluşların millileştirilmesi.
22. Hafta: 1920-1950 dönemi iç ve dış gelişmeler.
a. Türkiye - Yunanistan ilişkileri,
b. Yabancı okullar sorunu,
c. Borçlar sorunu,
d. Irak sınırı ve Musul sorunu,
e. Milletler Cemiyeti ve Türkiye'nin Milletler Cemiyetine girişi,
f. Balkan Paktı,
g. Sadabâd Paktı
23. Hafta: 1920-1950 dönemi iç ve dış gelişmeler.
a. İtalya-Habeşistan Savaşı ve Türkiye,
b. Montreux Boğazlar Sözleşmesi,
c. Atatürk'ün vefatı.
d. Türkiye-Fransa ilişkileri ve Hatay sorunu.
e. II. Dünya Savaşı ve Türkiye'nin izlediği politikalar.
24. Hafta: 1920-1950 dönemi iç ve dış gelişmeler.
a. Eğitim alanında yenilikler,
b. Toprak reformu,
c. Çok partili hayata geçiş, 1946 seçimleri,
d. 1950 Seçimleri .
25. Hafta: 1950-1980 dönemi siyasal, sosyal ve kültürel alandaki gelişmeler.
a.Türkiye'nin NATO'ya üye olması
b. İki kutuplu dünya ve "Soğuk Savaş"ta Türkiye,
c. Kıbrıs sorunu,
d. Türkiye -Yunanistan ilişkileri (Ege Denizi sorunları),
e. Ermeni sorunu,
f. Ankara Antlaşması ve Türkiye'nin AET (AB)'ye giriş sürecinin başlaması.
26. Hafta: 1950-1980 dönemi hukuksal ve ekonomik alandaki gelişmeler.
a. İnsan hakları konularında uluslararası gelişmeler.
b. 1961 Anayasası ve kurulan yeni kurumlar,
c. Ekonomide dışa açılım,
d. Ekonomide 24 Ocak 1980 kararları.
27. Hafta: 1980'den sonraki gelişmeler.
a. 1982 Anayasası ve değişiklikleri,
b. Kurumların küreselleşme etkisindeki değişimi,
c. Avrupa Birliği ve Türkiye,
d. NATO ve Türkiye,
e. Sovyetler Birliğinin dağılmasından sonraki gelişmeler
(Balkanlar ve Ortadoğu'daki gelişmeler).
28. Hafta: 1980'den sonraki gelişmeler.
a. Eğitim ve üniversiteler,
b. Terörizm,
c. Bilgi toplumu konusu,
d. Genel tekrar.